تقویم و دفاع مقدس

زمان همیشه یکی از عوامل تعیین کننده بوده استد. وقتی تاریخ را مطالعه می‌کنیم، اهمیت این موضوع محسوس تر است.

چه وقت آدم به زمین هبوط کرد؟ در چه ماهی پیامبر متولد شد و در چند سالگی مبعوث شد. تاریخ اعلام جانشینی علی (ع) کی بود و قیام امام حسین (ع) در چه سالی به وقوع پیوست؟ و...

عراق در چه تاریخی به ایران حمله کرد، ایران در چه زمانهایی دفاعهای تعیین کننده داشته است و تاریخ هر کدام از عملیاتها براساس چه عواملی تعیین شده است.

و نکته مهم که ارزش زمانی را قطعی می‌کند، انتقال، این تاریخها و زمانهای سرنوشت‌ساز به نسلهای آتی است.

ابزارهای متعددی برای این انتقال موجود است. که یکی از این ابزارها تقویمها و سررسیدهایی است که به ابتکار افرادی خوش ذوق و در اشکال مختلف چاپ و نشر شد.

این تقویم‌ها در نوع خود بی نظیر هستند و ویژگیهای خاص خود داده و درمیان طرفداران خود با این ویژگیها شناخته شده‌اند. این ویژگیها همان بیان ارزشهای دفاع مقدس است.

ذیلاً بعضی از این ویژگیها را مرور می‌کنیم.

انتخاب نام:

معمولاً برای این تقویم‌ها نامهایی چون، لاله های عشق، یاد یاران و ... انتخاب می‌کنند که بیانگر مطالبی جانبی تقویم است.

صفحه آرایی:

عکسهایی از امام راحل و مقام معظم رهبری و صحنه‌هایی از شهداء و دفاع مقدس ابتدا و صفحات دیگر تقویم را تزئین می‌کند، ذکر احادیث، آیات و یا جملاتی در خصوص دفاع مقدس بخشی از صفحه و شرحی پیرامون عملیاتها نیز در جایی از تقویم، کلیات صفحات را تعیین می‌کند.

 شرح عملیاتها:

شاید بارزترین ویژگی این تقویمها و یا سررسیدهای سالانه جداولی که شامل بیان مطالبی پیرامون عملیاتهاست، باشد. در اینجا چند نمونه جدول شرح عملیات را به نمونه ذکر می‌کنیم:

                                   عملیات ثامن‌الائمه

 نتایج بین‌المللی – منطقه‌ای

مهمترین دستاوردهای فراملی عبارتند از:

1-     تثبیت اقتدار جمهوری اسلامی ایران

جمهوری‌اسلامی ایران ناخودآگاه به جنگی تمام عیار فراخوانده شد که براساس پیش‌بینی کارشناسان نظامی و سیاسی توان مقابلة ایران سه روز بوده است. اما پس از هشت سال دفاع دلیرانه رزمندگان، نه تنها دشمن نتوانست یک وجب خاک کشورمان را اشغال کند بلکه در اوج درماندگی و استیصال قرار گرفت. و همگان به عظمت پایداری و اقتدار جمهوری اسلامی ایران اعتراف نمودند. امام (ره) دراین باره فرمودند: «ما در جنگ ریشه‌های انقلاب پر بار اسلامی‌مان را محکم کردیم.»

تحقیقاً اگر آمریکا طی هشت سال اقتدار، ملت ما را نمی‌آزمود، در سال 2002 بجای حمله به عراق ایران را مورد حمله قرار می‌داد. اما آنچه که همواره موجب انصراف دشمن از حمله شد تثبیت اقتدار جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس بوده است.

2-     تضمین استقلال کشور

کشوری که مقتدر است، استقلال دارد. دشمن بعثی طی هشت سال استقلال و آزادی ما را به چالش کشید اما با اثبات اقتدار نظام توسط رزمندگان، استقلال کشور نیز تضمین شد. اگر همه به خصوص احزاب سیاسی کشور استقلال و آزادی ایران اسلامی را مرهون مجاهدت رزمندگان و خون مقدس شهدا ندانند می‌توان گفت که با الفبای سیاست آشنایی ندارند.

3-     تولد استراتژی نوین دفاعی

امروزه استراتژی‌های دفاعی و تهاجمی براساس مبانی کلاسیک و علوم نظامی تعریف می‌شوند، اما در دفاع مقدس، دنیا به شکلی از دفاع مواجه شد که نیروی انسانی و ارادة درونی او نقش اول را در دفاع ایفاء می‌نمود. عنصر ایمان و عشق به خدای متعال امروزه مقوله‌ای است که در محافل علمی و نظامی جهان به عنوان یک استراتژی نوین مورد مطالعه است.

4-     ایجاد الگوی مبارزه با قدرتهای بزرگ

از برکات هشت سال دفاع مقدس ارائه الگویی از مبارزه برای کشورهای اسلامی و جهان مستضعفین است. که امام (ره) از برکات جنگ الگوگیری کشورهایی چون فلسطین، افغانستان و ... در مبارزه علیه ستمگران و سلطه گران دانسته‌اند و اینکه به برکت دفاع مقدس کابوس شکست ناپذیری قدرتهای بزرگ در اذهان جهانیان شکسته شد. به طوریکه امام (ره) فرمود: «ما در جنگ ابهت دو ابرقدرت شرق و غرب را شکستیم».

امروزه استراتژی‌های دفاعی و تهاجمی براساس مبانی کلاسیک و علوم نظامی تعریف می‌شوند، اما در دفاع مقدس، دنیا به شکلی از دفاع مواجه شد که نیروی انسانی و ارادة درونی او نقش اول را در دفاع ایفاء می‌نمود.

5-     اثبات مظلومیت ایران و جهانیان

جمهوری اسلامی ایران که مورد هجوم ناجوانمردانه دشمن قرار گرفته بود فریات مظلومیت خود را بگوش جهانیان و مجامع بین‌المللی رسانده بود اما توجه جدی به خواسته‌های ایران نمی‌شد گویی همگان می‌خواستند صدام پیروز میدان شود، اما صدور قطعنامه 598 و اعلامیه دبیر کل وقت و نیز تجاوز عراق به کویت که اعتراف رسانه‌ها و کشورهای مختلف مبنی بر متجاوز بودن عراق را در پی داشت، سند مظلومیت جمهوری اسلامی ایران را امضاء نمود و همگان به حقانیت ایران اعتراف نمودند.

6-  رشد روابط سیاسی و دیپلماسی با کشورها وقتی کشورهای جهان به ویژه کشورهای منطقه اقتدار و اثبات نظام جمهوری‌اسلامی را در دوران دفاع مقدس بالعینه مشاهده کردند، خواهان توسعه روابط همه جانبه با ایران اسلامی شدند حتی کشورهایی که تحت تأثیر تبلیغات دروغین استکبار جهانی قرار گرفته بودند در دوران دفاع مقدس دریافتند که انقلاب اسلامی نه تنها قابل شکست نیست بلکه ریشه در اعتقادات دینی و مذهبی مردم دارد.

حجم فعالیت دیپلماسی و تردد نمایندگان سیاسی کشورها به ویژه هنگامیکه رژیم بعثی عراق به کویت حمله کرد رشد قابل ملاحظه‌ای یافت، حتی اعتراف بعضی از کشورها به حمایت از صدام در جنگ و متجاوز بودن رژیم عراق از جمله مباحث دیدارهای دیپلماسی بوده است.

7-  اعتقاد به نقش ایران در تأمین امنیت منطقه در دوران دفاع مقدس همه کارشناسان مسائل استراتژیک به این نتیجه رسیدند که تأمین امنیت منطقه خاورمیانه به ویژه خطوط کشتیرانی در خلیج فارس بدون حضور کشور قدرتمندی مثل ایران ممکن نیست و به کشورهای متبوع خود توصیه می‌کردند که نقش ایران را در تضمین امنیت منطقه نادیده نگیرند. همین امر سبب شد که کشورهای منطقه به ویژه همسایگان در معادلات سیاسی و روابط منطقه‌ای خود این موضوع را مورد توجه قرار دهند و ایران اسلامی را محور امنیتی منطقه قلمداد کنند.

8-     اثبات کحار آمدی دین اسلام

همه کارشناسان مباحث استراتژیک و سیاسی در دوران دفاع مقدس اعتراف کردند که ایران با بهره‌گیری از تعالیم و آموزه‌های دینی توانست جوانان را برای دفاعی همه جانبه بسیج کند و بار دیگر ثابت نماید که عنصر دین و عشق به خدا می‌تواند جبهه‌ای مستحکم و نفوذ ناپذیر را به وجود آورد که طی هشت سال در برابر تهاجم همه جانبه دشمن مقاومت نماید.

براستی اندیشه دفاعی امام (ره) که ایدئولوژی مقاومت رزمندگان و ملت شهید پرور بود برخاسته از متن قرآن و سیره نبوی و علوی بوده است، توانایی این اندیشه در هدایت و فرماندهی همه زوایای دفاع مقدس در واقع کارآمدی دین اسلام را به اثبات رسانده است و بر فرضیه کسانی که مدیریت دینی را در برابر مدیریت علمی مدرن ناکارآمد جلوه می‌دادند عملاً خط بطلان کشیده است.

9-     شکست اهداف زمان بندی شده اسرائیل در خاورمیانه

اسرائیل غاصب که برای منطقه خاورمیانه خواب و خیال درازی دیده بود با ظهور انقلاب اسلامی در منطقه و عبور از چالش عظیم جنگ تحمیلی با شکست مواجه شده است و در گرداب انتفاضه فلسطین گرفتار شده، و تمامی اهداف شیطانی او عقیم مانده است. موج اسلام خواهی که به تعبیر امام (ره) برخاسته از جنگ هشت ساله است خشم و نفرت عمومی جهان به ویژه مسلمانان را علیه اسرائیل جنایتکار برانگیخته است.

10- شکست استراتژی مهار دو جانبه آمریکا

آمریکا با اعلان بیطرفی در آغاز جنگ سعی داشت که دو کشور ایران و عراق را در چنگ خود داشته باشد، ماجرای مک فارلین و ایران گیت رد راستای استراتژی مهار دو جانبه بوده است. اما آمریکا عملاً با شکست مواجه شد و با جانبداری و حمایت همه جانبه از عراق در صف دشمنان ما قرار گرفت و سرانجام کار را به جایی رساند که آمریکا صدام را در حمله به کویت عامل بحران منطقه و مخالف منافع استراتژیک خود تشخیص می‌دهد و با لشکرکشی به عراق در صدد رفع این بحران برمی‌آید و ایران اسلامی سرافراز و استوار باقی می‌ماند و با ثبات‌تر از گذشته به عنوان کشوری بزرگ و مقتدر نقشی حیاتی در تضمین امنیت منطقه پیدا می‌کند.

11- ارزیابی عملکرد سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای یکی از نتایج بین‌المللی و منطقه‌ای دفاع مقدس ارزیابی عملکرد سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی به ویژه شورای امنیت سازمان ملل است که وظیفه مستقیم تأمین امنیت و صلح جهانی را به عهده دارد.

متأسفانه عملکرد سازمان ملل متحد طی هشت سال تجاوز عراق به ایران نشان داد که این سازمان قدرت تصمیم‌گیری عادلانه در حل مناقشات جهانی را ندارد و حتی درمقاطعی با جانبداری از عراق اصل بی‌طرفی رانقص کرده و حیثیت بین‌المللی خود را خدشه ‌دار نموده است و عملاً نشان داد که تحت نفوذ قدرتهای سلطه‌گر جهانی است و قدرت تصمیم‌گیری مستقل را ندارد.

رجوع به کتابهای که قطعنامه‌های صادره از سوی شورای امنیت سازمان ملل را بررسی و تحلیل می‌کنند به خوبی نشان می‌دهد که این سازمان بیشتر در خدمت منافع قدرتهای بزرگ است و عدالت و صداقت و دفاع از حقوق ملت‌های مظلوم که فلسفه وجودی اوست به فراموشی سپرده است.

                دستاوردهای دفاع مقدس     ( کارنامه دفاع مقدس)(قسمت دوم)

11- ساده زیستی و پرهیز از اسراف و اشرافیگری فضای معنوی جبهه آنچنان تأثیر در افکار و روحیه مردم گذاشته بود که عموماً به جز فرصت طلبان اقتصادی کسی به دنبال دنیا و زخارف آن نبوده است، آخرت گرایی و توجه به خدای متعال روح غالب مردم بوده است. رفاه طلبی و اشرافیگری که امروز متأسفانه ارزش تلقی می‌شود، بسیار مذموم و نکوهیده بوده است، به ویژه کسانی که در حال و هوای جنگ بودند از زرق و برق دنیا دور بوده و قلوب آنها سرشار از نور اولیاء عرفان و معنویت بوده است.

12- مهار فرهنگ سرمایه‌داری

فرهنگ سرمایه داری که ریشه مفاسد اخلاقی و اجتماعی است، در دوران دفاع مقدس کاملاً مهار شده بود، سرمایه‌داران و زراندوزان چون عاشق مال و جان خود بودند از جبهه‌ها فرار می‌کردند و همین امر موجب تحقیر و ذلت آنان در افکار عمومی ملت شده بود. این فرزندان کوخ نشینان و پابرهنگان بوده‌اند که تنور جنگ را طی هشت سال با خود حماسه گرمی بخشیدند،‌و به تعبیر امام خمینی (ره) مرفهین بی درد حتی حاضر نبودند از دور هم دستی بر آتش جنگ بگیرند، اگر چه امروز آنها عزیز شدند و منافع کشور در خدمت آنها قرار گرفته است و حماسه آفرینان دفاع مقدس حاشیه‌نشین شدند، این خود درد دیگری است که در سینه هر رزمنده‌ای شعله می‌کشد.

13- تجلی ایثار و مقاومت

در دوران دفاع مقدس همه آموزه‌های دینی و قرآنی ظهور عینی پیدا کردند، به ویژه فرهنگ ایثار و شهادت تجلی فراگیر داشت، و هر کس توفیق حضور در جبهه‌ها را پیدا نمی‌کرد احساس خجلت و شرمساری می‌کرد، حدیث عشق و مستی شعار زبانها و تمنای شهادت در راه خدا آرزوی قلبی اغلب جوانان این مرزو بوم بوده است.

14- مشارکت فعال زنان

از افتخارات دوران دفاع مقدس حضور پرشور زنان در همه صحنه‌ها به ویژه در امر پشتیبانی و امداد رسانی به جبهه است، زنان متعهد ما نه تنها با تربیت فرزندان مبارز نیروی انسانی مورد نیاز جبهه‌ها را تأمین می‌کردند بلکه با مشارکت فعال در امور پشتیبانی وظیفه مضاعفی را عهده‌دار می‌شدند.

از همه مهمتر همسرانی که جای پدر را در خانواده پر نموده‌ و سرپرستی فرزندان شهید را عهده‌دار می‌شدند در واقع زینب‌وار پرچم شهادت، ایثار را به دوش می‌کشیده و امروز هم به عنوان آیه‌های مجسم ایثار و پیام آوران فرهنگ حماسه و شهادت بر ناصیه فرهنگ ما می‌درخشند.

15- تأثیر در تحکیم روابط اجتماعی و روح برادری

از برکات دفاع مقدس تقویت معنوی معاشرتها و تحکیم روابط اجتماعی بوده است، بطوریکه صمیمیت و برادری و صله‌رحم در بین مردم تقویت شده بود، ای بسا حضور در مراسم بدرقه رزمندگان به جبهه‌ها یا شرکت در مراسم تشییع شهدا بسیاری از کینه‌ها و ناراحتی‌ها را بین مردم برطرف می‌کرد و قطع رابطه چندین ساله خانواده‌های فامیلی را به دوستی مبدل می‌کرد و یا حضور رد مزار شهیدان پستی و زشتی دنیا طلبی را در مقابل دیدگان مجسم می‌نمود و از همانجا انسان تصمیم می‌گرفت که برای هر کس که به خاطر دنیا ناراحتی ایجاد کرده است طلب حلالیت کند.

16-تأثیر در حوزه هنر و ادبیات

آموزه‌هایحماسی به ویژه اخلاق و سیره رزمندگان تأثیری مستقیم در حوزه هنر و ادبیات بومی کشور داشته است و به جرأت می‌توان گفت که ادبیات حماسی-عرفانی در این دوره تولدی دوبار یافته است و حتی فضای ذهنی هنرمندان و فیلمنامه نویسان را تحت تأثیر و تصرف خود در آورد اگر چه هنر کلاسیک و آکادمیک در هماهنگی خود با ادبیات دفاع مقدس بسیار کند حرکت می‌کند اما هنرمندانی که فارغ از معیارهای کلاسیک به خلق سوژه‌های ادبی و هنری دست زده‌اند به خوبی درخشیده‌اند و جا دارد که در نوشتاری مستقل به تدوین و معرفی آنها پرداخته شود.

17-  تحول در خلق آموزه‌های عرفانی

سلوک عرفانی رزمندگان در جبهه‌ها که سنگر را مقام تقرب به خدا می‌دانستند به ویژه نیایش‌ها و شب زنده داریهای آنها جلوه‌های زیبای عرفان اسلامی را متبلور کرده است، امروزه دهها صحیفه نورانی از رزمندگان موجود است که مشحون از تعالیم و آموزه‌های اخلاقی و عرفانی است. به جرأت می‌توان گفت که رزمندگان و شهیدان از ما هستند و کرامات و فضائل اخلاقی و معنوی آنها باعث غنای متون عرفان اسلامی شده است کمتر کسی است که زندگی نامه یا وصیت‌نامه‌این عزیزان را بخواند اما از درون متحول نشود.

18-  تکرار کربلا و تجلی عاشورا

کسانی که عاشق کربلا و حماسه عاشورا بودند به عینه تکرار عاشورا و کربلای حسینی را در دوران دفاع مقدس شاهد دیده‌اند. به تعبیر امام (ره) جنگ ما تکرار عاشورا بوده است، همه مفاهیم حماسی عاشورا در رزم و حماسه سلحشوران ما تفسیر شده بود و رمز و راز شهادت بر قلوب جوانان عاشق گشوده گشت به طوریکه برای ملاقات با خدا و شهیدان کربلا سر از پا نمی‌شناختند، یادش بخیر.

19-  تطهیر نظام اداری کشور

از برکات دوران دفاع مقدس تحول در اخلاق مدیریت و نظام اداری کشور بوده است. زد و بندهای اداری، فرصت‌طلبی‌ها و رانت‌خواری‌ها یا اصلاً نبوده یا بسیار نامحسوس بوده است. خوف از قداست شهیدان و تعهد بسیجیان به کسی جرأت تخلف نمی‌داد، یا تعهد در مقابل خود شهیدان آنها را به کار و تلاش صادقانه وا می‌داشت. افسوس که امروز از آن طهارت و صداقت چندان خبری نیست.

20-  تحکیم بنیان خانواده‌ها

یکی از برکات جنگ تحکیم بنیان خانواده‌ها و تقویت روابط عاطفی اعضای آن بوده است و حتی اگر پدر یا فرزند خانواده‌ای شهید می‌شد، حضور معنوی او باعث تحکیم بنیان و تضمین امنیت خانواده می‌شده است. در آغوش کشیدن رزمنده به هنگام خداحافظی توسط اعضای خانواده فضای سرشار از عاطفه و محبت را به جامعه تزریق می‌کرد، ای بسا افرادی که با دیدن این منظره‌ها متأثر شده و کانون سرد خانه خود را با الهام از عواطف رزمندگان به گرمی و احساس و مهربانی مبدل می‌کردند.

21-  تأثیر در فرهنگ عمومی کشور

از برکات دیگر دفاع مقدس، تسخیر فرهنگ عمومی کشور بوده است، به طوریکه آنچه مورد توجه همگان بوده است دفاع از کشور و تعقیب و تنبیه دشمن متجاوز بعثی بوده است. وقتی امام (ره) فرمودند: «جنگ در رأس امور است» به واقع همگان جنگ را در اولویت کارها و تصمیم‌گیر‌ی‌ها قرار داده بودند. منافع شخصی و فردی همه فدای مصالح جنگ شده بود.

فرهنگ جهاد و مبارزه آن چنان برافکار عمومی غالب شده بود که هرکسی ارزش و تأثیر اجتماعی و سیاسی خود را با توانائیهای دفاعی خود تعریف می‌کرد و پیوند همه توفیقات و موفقیت‌ها با حوادث دفاع مقدس اساس مناسبات اجتماعی و سیاسی را تشکیل می‌داد.

22-  شناخت دوست و دشمن

در دوران دفاع مقدس صف مجاهدین از قاعدین جدا گردید. مدعیانی که به طمع قدرت و ثروت انقلابی شده بودند از ترس جان و مال خود به گوشه‌ها خزیدند و فرزندان خود را به کشورهای خارج فرستاند و به تعبیر امام (ره) تنها پا برهنگان و کسانی که درد فقر را چشیده‌ بودند تا پایان راه با ما بوده‌اند. همچنین امام (ره) در این باره فرمودند: «ما در جنگ دوستان و دشمنانمان را شناخته‌ایم.»

23-  تجربه دفاع بازدارنده همه جانبه

ما در جنگ از سوی دشمن غافلگیر شدیم و آمادگی برای دفاع در آغاز متجاوز سراسری دشمن وجود نداشت. بزرگترین درسی که از دفاع مقدس آموخته‌ایم این است که همواره باید در اوج آمادگی دفاع بازدارنده باشیم. این استراتژی همچنان از سوی مسؤلان ذیربط دنبال می‌شود.

در استراتژی دفاعی ما تهاجم جایگاهی ندارد بلکه سیاست ما بازدارندگی است، و در این سیاست موازنه قوا شرط اصلی است، و استراتژی بازدارنده دفاعی در صورتی تحقق می‌یابد که این شرط مهم لحاظ شود.

دستاوردهای دفاع مقدس     ( کارنامه دفاع مقدس)

 در 31 شهریور سال 1359 جنگی نابرابر به ما تحمیل شد،‌جنگی که هدف اصلی آن نابودی جمهوری اسلامی ایران بوده است. اما با عنایات خفیه الهی و تدابیر امام (ره) و همت بی‌نظیر ملت شهید پرور ایران به ویژه پایمردی جوانان سلحشور و تربیت یافتگان

مکتب اسلام، نظام دفاعی مستحکم و پایداری در کشور سازمان یافت و طی هشت سال در برابر جنایات عظیم دشمن مقاومت نمود. حاصل این مقاومت و پایداری نه تنها برای نسل امروز و فرداری ما بلکه برای همه جهانیان منشاء برکات فراوانی بوده است. در اینجا به طور اجمال دستاوردهای هشت سال دفاع مقدس را در دو بخش داخلی و بین‌المللی پی می‌گیریم.

الف- دستاوردهای داخلی

مهمترین دستاوردهای داخلی دفاع مقدس عبارتند از:

1-     اعتماد به نفس و خودباوری

از برکات مهم دفاع مقدس تقویت اعتماد به نفس و خودباوری بوده است، ما در کوران جنگ به این نتیجه رسیده‌ایم که باید خود را باور کنیم و با تکیه بر توانمندیهای خود به ویژه جوانان خداجو کشور را اداره نماییم. تأثیر این خودباوری بعد از جنگ در عرصه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و فن‌آوریهای نوین دفاعی نمود فزاینده‌ای داشت امام (ره) در این باره فرمودند:

«ما در جنگ به این نتیجه رسیده‌ایم که باید روی پای خودمان بایستیم»

2-     تقویت باورهای دینی

رشد باورهای دینی در دوران دفاع مقدس بسیار چشمگیر بوده است، همه چیز ما در جبهه و پشت جبهه رنگ و بوی الهی به خود گرفته بود.

از برکات مهم دفاع مقدس تقویت اعتماد به نفس و خودباوری بوده است، ما در کوران جنگ به این نتیجه رسیده‌ایم که باید خود را باور کنیم و با تکیه بر توانمندیهای خود به ویژه جوانان خداجو کشور را اداره نماییم.

میادین نبرد و سنگرهای رزمندگان آکنده از حضور خدا بود، نیایش‌ها و شب‌ زنده‌داریها و توسل خالصانه رزمندگان و امت شهید پرور به ائمه معصومین علیهم‌السلام فضای کشور را از عطر ایمان و معنویت معطر کرده بود، و روح عبودیت در مردم موج می‌زد حتی بی تفاوتهای جامعه در این فضای معنوی به خود می‌آمدند و تحول عمیق درونی در آنها ایجاد می‌شد.

3-     شکوفایی استعداد و خلاقیت

فضای جبهه و نیازهای ضرروی آن آحاد ملت را به تکاپو وامیداشت و بیان حکیمانه امام (ره) در امر خودکفایی جوانان را به حدی از خودباروی رساند که استعداد و توانائیهای ذاتی خود را به کار گرفته و به طور معجزه آسا در همه زمینه‌ها درخشیدند.

بسیاری از نوآوری‌ها و تولید علم و فن آوریها در مراکز پژوهشی و دانشگاهی مولود فرهنگ خودباوری و درخشش استعدادهای دوران دفاع مقدس است.

4-     تولد تفکر بسیجی

تفکر بسیجی که ایدئولوژی کارآمد دفاع الله مقدس است در مدرسه عشق دفاع مقدس عینیت یافت و تربیت یافتگان این مدرسه زیباترین حماسه‌ها را در تاریخ بشریت رقم زده‌اند، و امروز قداست و طهارت بسیج مرهون ایثار و شهادت طلبی‌های بسیجیان دوران دفاع مقدس است، که هرگز نباید مورد مصرف سیاسی و صنفی قرار گیرد.

5-     تحکیم وحدت ملی

از برکات مهم دفاع مقدس، تحکیم وحدت ملی بین آحاد ملت به ویژه گروه‌ها و احزاب سیاسی کشور بوده است، به طوریکه همگان منافع حزبی و صنفی را در خدمت مصالح نظام و امنیت کشور قرار داده بودند. امام (ره) در این باره می‌فرماید:

«ما در جنگ حس برادری و وطن‌دوستی را در نهاد یکایک مردمان بارور کردیم».

6-     رشد فضائل اخلاقی و اجتماعی

از برکات دیگر دفاع مقدس رشد فضائل اخلاقی در افراد و تقویت ارزشهای اجتماعی بوده است، بطوریکه همه اقشار ملت تحت تأثیر اخلاق رزمندگان و فضائل انسانی خانواده‌های آنان قرار داشته‌اند. به ویژه در موقعی که مراسم تشییع شهدا برگزار می‌شد همگان شرکت فعال داشته و از فضای معنوی آن بهره‌مند می‌شدند و انگیزه دفاع از اسلام و مبارزه با دشمن متجاوز در آن تقویت می‌شد.

7-     حضور داوطلبانه جوانان در جبهه‌ها

تحول روحی و روانی عمیق در جوانان ما ایجاد شده بود، اینان حضور داوطلبانه در جبهه‌ها را وظیفه ملی و دینی خود می‌دانستند و بدون اجبار و تحکم از سوی کسی بلادرنگ در جبهه‌ها حضور پیدا می‌کردند و حتی درس دانشگاه و مدارس و کارهای ضروری دیگر نمی‌توانست مانع حضور فعال آنان در جبهه‌ها شود.

8-     تحول در صنایع دفاعی

 از برکات مهم دفاع مقدس، تحکیم وحدت ملی بین آحاد ملت به ویژه گروه‌ها و احزاب سیاسی کشور بوده است، به طوریکه همگان منافع حزبی و صنفی را در خدمت مصالح نظام و امنیت کشور قرار داده بودند

در روزهای آغازین جنگ ما برای تهیه حتی یک فشنگ دستمان را به سوی بیگانگان دراز می‌کردیم، اما در سایه خود باوری و شکوفایی استعدادهای جوانان در فاصله‌ای کوتاه توانستیم اغلب ادوات مورد نیاز خود را در داخل تولید کنیم، امروزه در سایه همان تحول به مدرن‌ترین سلاح‌های متعارف پیشرفته دست یافته‌ایم و توان تسلیحاتی ما نه تنها پاسخگوی سیاست‌های دفاعی ماست بلکه قابلیت صادرات ادوات خود را نیز بالا برده‌ایم.

9-     تأثیر در نگر‌ش‌های علمی و پژوهشی دانشگاه‌ها و مراکز عالی کشور

تحول در حوزه صنایع دفاعی این باور را در مراکز دانشگاهی و علمی- پژوهشی کشور به وجود آورد که خواستن، توانستن است و مقابله با اتکای به بیگانه در امر فن‌آوری جدید، درک فرایند رشد تکنولوژی توسط متخصصان و نخبگان داخلی، استقلال علمی در دانشگاه‌ها را رقم زد، و همگان می‌دانند که این استقلال مرهون فرهنگ خودباوری بوده که در اندیشه رزمندگان ما در دوران دفاع مقدس تجلی کرد.

10- مشارکت فعال آحاد ملت

دوران دفاع مقدس، زیباترین جلوه مشارکت همه آحاد ملت بوده است و حتی حضور اقلیت‌های مذهبی و اقلام و گروه‌ها بر شکوه این مشارکت افزوده بود. مخصوصاً این مشارکت در امر پشتیبانی و تدارکات جبهه‌ها نمود روشنی داشت. به جز مرفهین بی‌درد بقیه اقشار ملت در دفاع مقدی حضوری همه جانبه داشته‌اند.

زندگی‌نامه مردانی

مردانی متولد سال هجری شمسی است و محل تولدش «ایران» است. در خانواده بزرگی که حس شعر دارد و پاکی سیاوش زاده شد و با انقلاب اسلامی ریشه مشترک دارد.

از کودکی با قاصدک‌ها موی و میانی داشت و نوجوانی‌اش را در سایه بید مجنون به نیایش نور پرداخت. در جوانی روحیه انقلابی‌اش در هیجان اسلام بود و میان سالی‌اش با اندیشه تکمیل شد و کمی بزرگتر، به عرفان رسید و پس از چندی به طیران درآمد و ابدی شد.

مردانی، چندی از آن خانواده‌اش بودی و چندی از آن خودش و بعد، از آن ایران شد و حتی مرز جغرافیایی را مانند همه مردان بزرگ شکست و از آن همة انقلابیان عارف مسلک شد؛ او در قید زمان هم نماند و برای همیشه با آثار پر از عشق و عرفانش که با روح شهدای انقلاب و هیجان ایثار و فداکاری، جان گرفته‌اند، ماندگار شد. من هم اکنون که این زندگی را در تصویر دارم، او را حس می‌کنم ... با تمام وجود.            روحش شاد

اثرش جاودانی و یادش گرامی‌بادت.

ناشرقانون عشق می‌نویسد:

دانش‌آموزان و دانشجویان در کتابهای درسی خود بازتاب فرهنگ انقلاب را در دو دهة اخیر در آیینة اشعار ایشان دیده‌اند.

«نصرالله مردانی چهرة آشنای شعر انقلاب» با تحول شگرفی که در شعر معاصر، خصوصاً در غزل انقلاب به وجود آورده است، بنیانگذار شیوه‌ای نو در تاریخ ادبیات فارسی است. نوآوریهای وی به ویژه در ترکیب سازی، تصویر پردازی و پیوند بین حماسه و غزل، بسیاری از شاعران معاصر را به پیروی از خویش کشانده است.

در نگاه صاحبنظران، استاد «مردانی» با تألیف تذکرة ستیغ سخن و تصحیح دیوان حافظ، احاطة خود را بر ادبیات گذشتة ایران نشان داده است.

دکتر ابراهیمی دینانی در مقدمه قانون عشق آورده است:

قانون عشق، عشق و عاشق و معشوق یکی است

در این که شخصیت انسان به واسطة شناخت شکل می‌گیرد شک نمی‌توان داشت. آنچه مورد بحث و گفتگو قرار گرفته این است که حقیقت شناخت چیست و منشأ یا سرچشمة آن در کجا واقع شده است؟ هر چه در باب ماهیت شناخت و منشأ آن گفته شود، شعر را نمی‌توان نوعی شناخت به شمار نیاورد؛ زیرا زبان آیینة جهان است و زبان شاعر ساحت و یژه‌ای از زبان را تشکیل می‌دهد. اکنون اگر توجه داشته باشیم که هر ساحتی از زبان با ساحتی از هستی قرین است، این حقیقت آشکار خواهد شد که زبان شاعر در چنان فضایی از هستی سخن می‌گوید که هیچ زبانی دیگری نمی‌تواند در آن فضا سخن بگوید. گزاره‌های شعری بدون هیچ گونه تردید، بیانی از حقیقت شمرده می‌شوند؛ زیرا حقیقت تنها در یک چهره ظاهر نمی‌شود. کسانی که از طریق تجلیات حق به حقیقت راه می‌برند به روشنی مشاهد می‌کنند که هر جلوه‌ای از جلوه‌های هستی رخساری از حقیقت است. اگر هستی دارای تجلیات گوناگون است، ناچار باید بپذیریم که هر یک از این تجلیات چهره‌ای از حقیقت به شمار می‌آید. چهرة حقیقت در آیینة شعر، صورتی دیگر از عالم خاک و رخساری نو از آدم است. نیازی به توضیح نیست که این رخسارة پرفروغ و برافروخته برای کسی که از دل غم زده بی خبر است قابل مشاهد نخواهد بود. اگر شعر و شعور از یک ریشه‌اند، شعر نوعی آگاهی است و آگاهی در صمیم ذات و حاق هستی انسان روان است. آنجا که آگاهی نیست، هستی تعطیل است. البته باید به این نکته توجه داشت که چون هستی دارای مراتب مختلف و متفاوتی است، سطح آگاهی نیز یکسان و یکنواخت نیست. کسی که به اختلاف سطح آگاهی، آگاهی دارد، از ضمیر ناخودآگاه که هرگز سخن نمی‌گوید. آگاهی و هستی بدون تردید دو مفهوم مختلف را تشکیل می‌دهند؛ ولی همانگونه که آگاهی بدون هستی امکان تحقق ندارد،‌ هستی نیز بدون آگاهی معنی محصلی نخواهد داشت.

دوست مشفق و مهربانم آقای نصرالله مردانی شاعر گرانقدر معاصر که با حافظ انس دائم دارد آنچنان در شعر او مستغرق گشته که حتی در زندگی روزمره و صحبت با دوستان خود نیز از غیر حافظ کمتر سخن به میان می‌آورد. او نتیجه مطالعات و بررسی‌های خود را بر روی اشعار حافظ تحت عنوان حافظ از نگاه نصرالله مردانی اخیراً منتشر ساخته است. در این اثر ارزشمند علاوه بر این که نوع نگاه مردانی به اشعار حافظ معلوم می‌شود،‌میزان شیدایی و اشراف او بر اندیشه‌های این شاعر بزرگ نیز آشکار می‌گردد. تردیدی نمی‌توان داشت که انسان در هر مرتبه و مقام که قرار گرفته باشد و هرگونه پندار یا گفتار و کرداری که بخواهد ابراز کند هرگز نمی‌تواند آن را از صفر آغاز کند. شروع کردن از صفر و خلق از عدم، اگر امتناع عقلی نداشته باشد به خداوند اختصاص دارد. حرکت انسان به خلاء امکان‌پذیر نیست و کسی نمی‌تواند بدون یک زمینة فکری و فرهنگی به رشد عقلانی دست یابد. کسانی که با فرهنگ ملی و مذهبی خود قطع رابطه می‌کنند هرگز نمی‌توانند از ابداع و نوآوری سخن بگویند. زیرا وقتی انسان زمینة فرهنگی نداشته باشد ناچار در دام تقلید از فرهنگ بیگانه گرفتار خواهد شد. به هر حال نصرالله مردانی با تألیف تذکرة منظوم «ستیغ سخن» نشان داد که با ذهن و زبان شاعران این مرز و بوم به خوبی آشنایی دارد و همین انس و الفت با گذشتگان باعث گردیده که وی به افقهای نامکشوف دیگری از شعر دست یابد و به جز حافظ سر بر آستان کسی نساید. نکته‌ای که در اینجا وجود دارد این است که وقتی انسان با شعر حافظ و لطایف سخن او مأنوس باشد سرودن شعر برای او مشکل‌تر خواهد بود. زیرا انس و الفت با لطایف سخن حافظ میزان ذوق و سطح آگاهی را بالا می‌برد و در نتیجه انتظار انسان از شعر بیشتر می‌گردد. این مسأله نیز مسلم است که وقتی سطح انتظار بالا رود سرودن شعر مشکل‌تر خواهد بود. مردانی از سنت سلف پیروی می‌کند و چون تازگی را در ذات شعر جستجو می‌کند مضامین نو و ترکیبهای تازه در شعر وی به هیچ وجه اندک نیست. الفاظ و کلمات در حوزة هنر شاعرانة او رام و فرمان برداند. در عین حال ترکیب و تألیف این کلمات به گونه‌ای صورت می‌پذیرد که اندیشة شاعر را به روشنی آشکار می‌سازد. فیلسوف معروف و معاصر فرانسوی، میشل فوکو که نمایندة جدیدترین نحله‌های فکری در غرب شناخته می‌شود در برخی از آثار خود گفته است:‌ فرهنگ سکوت از جمله اموری است که انسان کمتر آن را تجربه کرده است. این مسأله که آیا فیلسوف فرانسوی در فرهنگ سکوت چه چیزی را جستجو می‌کند از حوصلة این مقال بیرون است؛ ولی آنچه جالب توجه است این است که مردانی در عالم اندیشه، خود به راز سکوت توجه کرده و فریاد سکوت را به رشتة نظم کشیده است. شعر او در بیان سکوت این گونه آغاز می‌شود:

فریاد که پایان من آغاز سکوت است             

یعنی که ازل تا به ابد راز سکوت است

رفتیم و رسیدیم به سرچشمة خورشید

آنجا که افق گسترة باز سکوت است

در تجربة شاعرانة خویش در باب سکوت در غزلی دیگر چنین می‌گوید:

زمان دارد اینجا شتاب سکوت

زمین مانده در پیچ و تاب سکوت

کیم من در این وسعت بی‌کران

به دریای هستی حباب سکوت

ز اسرار این آسمان کهن

چه دارد جهان جز جواب سکوت

به صحرای بی‌انتهای عدم         

ازل تا ابد دید خواب سکوت

که رفته‌ست تا چشمة آفتاب

که آب آورد از سراب سکوت

و سرانجام سخن رازناک خود را در برابر سکوت با این بیت به پایان می‌رساند:

در آن دم که بی ما خدا می‌نوشت

قلم بود و تنها کتاب سکوت

ما در صدد تفسیر و تأویل این ابیات نیستیم. همین اندازه یادآور می‌شویم که توجه کردن به راز سکوت و پی‌بردن به اهمیت آن بدون ظرافت فکر و لطافت اندیشه امکان‌پذیر نیست. مردانی در مورد گذر لحظه‌ها نیز حساسیت فوق‌العاده‌ای از خود نشان می‌دهد و همواره به ناپایداری جهان زمانمند می‌اندیشد. او در این مقام چنین می‌گوید:

این سیل لحظه‌ها که ز جا می‌برد مرا

از هر چه هست و نیست جدا می‌برد مرا

رودی که از ازل به ابد می‌کشد زمان

دانی که از کجا به کجا می‌برد مرا

شاعر در یکی از ابیات این غزل به قانون عشق اشاره دارد و آن را با شور تماشایی جنون، منشأ وصول به چشمة زلال شفا شمرده و می‌گوید:

قانون عشق و شور تماشایی جنون

تا چشمة زلال شفا می‌برد مرا

مردانی مجموعة اشعار خود را نیز تحت عنوان قانون عشق به طبع می‌رساند. او خود به خوبی می‌داند که عشق قانون نمی‌شناسد؛ ولی قانون عشق غیر از آن چیزی است که در عرف و لغت قانون خوانده می‌شود. قانون عشق از جنس عشق است و کسی که با عشق، عشق می‌ورزد با قانون عشق نیز آشنایی دارد. در قانون عشق، عشق و عاشق و معشوق یکی است.

برخی از آثار:

الماس آب (54-1345)،

 قیام نور (60-1354)،

 خوننامة خاک (64-1360)،

 آتش نی (70- 13 )

 قانون عشق (78-1370).

شعری از استاد نصرالله مردانی که در وصف سرزمین نور و اهالی آن سرزمین است. استاد در توضیح این شعر که در کتاب قانون عشق چاپ شده، نوشته‌اند:

«این شعر در آغاز عملیات والفجر و در کنار رزمندگان اسلام در سنگر سروده شده است»

در خم خورشیدی دل جوش جوشی دیگر است

می‌فروش عشق اینجا، می‌فروشی دیگر است

بادة توحید می‌جوشد به جام عاشقان

در میان باده نوشان نوش نوشی دیگر است

هر که از خمخانة جان زد می‌ تابان هوش

در مصاف د’ردنوشان در’د نوشی دیگر است

در مدار عشق می‌خواند زمین آواز عشق

پای این هفت آسمان امشب به دوشی دیگر است

قدسیان معراج ما بر بام ایمان دیده‌اند

مرغ جان در جذبة پرواز هوشی دیگر است

شب پرستان در حضور مرگ با شب خفته‌اند

بر لب خورشیدیان در شب خروشی دیگر است

خرقه پوشان گرچه آگاهند از اسرار دل

آن که داند راز هستی خرقه پوشی دیگر است

فاتح تاریخ دل‌ها میر میدان دار عشق

موج دریای دلش جوشان ز جوشی دیگر است

آشنای راز می‌داند که در محراب نور

پیر ما مدهوش پیغام سروشی دیگر است